Jak budować zdrowe granice w związku?

Stawianie granic w związku to prawdziwa sztuka, której opanowanie wymaga nieustannej pracy nad sobą. Z jednej strony chcemy zadbać o potrzeby partnera, z drugiej musimy też uwzględnić swoje wartości i priorytety. Brak granic często prowadzi do konfliktów, frustracji i wzajemnych pretensji. W takim wypadku łatwo można stać się ofiarą manipulacji ze strony partnera. Jak stawiać granice w związku, aby cieszyć się zdrową i satysfakcjonującą relacją?

Dlaczego stawianie granic w relacjach jest takie ważne?

Każdy z partnerów wnosi do relacji swoje dotychczasowe doświadczenia, oczekiwania i schematy działania. Na początku jesteśmy zachwyceni drugą osobą i łatwo godzimy się na wszelkie kompromisy. Jednak z czasem partnerzy zaczynają coraz wyraźniej formułować swoje oczekiwania względem związku. To, co dla jednej osoby jest normalne, dla drugiej może być zupełną nowością. Partnerzy wynoszą z domu różne wartości oraz odmienne podejście do wielu kluczowych kwestii, takich jak zarządzanie domowym budżetem, spędzanie wolnego czasu czy dzielenie się domowymi obowiązkami. Jeśli na tym etapie nie określimy wyraźnie swoich granic, partner może zacząć narzucać nam swoje zdanie i styl bycia.

Brak wyznaczenia zdrowych granic w relacji często jest związany z poczuciem niskiej wartości i obawą przed odrzuceniem. Zaniżona samoocena powoduje, że dostosowujemy się do partnera i rezygnujemy ze swoich potrzeb, aby sprawić mu przyjemność. Im dłużej pozwalamy na przekraczanie naszych granic, tym trudniejsze będzie ich odbudowanie w przyszłości. Sprawdź, czym są granice w związku i jak je wyznaczać!

Jakie są rodzaje granic w związku?

Mówiąc o granicach w związku, możemy mieć na myśli bardzo wiele sfer codziennego funkcjonowania. Mogą one dotyczyć kwestii emocjonalnych, fizycznych, towarzyskich, a nawet finansowych. Jedną z podstawowych granic, jaką należy ustanowić na samym początku związku jest psychologiczna granica wolności. Każdy z partnerów powinien wiedzieć, co druga osoba definiuje jako zdradę. Może to być zarówno flirt, jak i przywiązanie emocjonalne bądź zbliżenie fizyczne. Jeśli partnerzy nie zgadzają się ze sobą w tej kwestii, trudno im będzie stworzyć satysfakcjonująca relację. Inne ważne granice w związku to na przykład:

• Granica prywatności – każdy z partnerów ma prawo do zachowania pewnej autonomii w związku, co oznacza, że nie musi informować o wszystkim, co robi swojego partnera.
• Granice kontroli – to normalne, że chcemy wiedzieć, gdzie przebywa nasz partner, jednak zbyt duża podejrzliwość świadczy o braku zaufania, a to nie sprzyja budowaniu zdrowej relacji.
• Granice emocjonalne – w zdrowej relacji partner powinien liczyć się z naszymi uczuciami. Każda osoba ma prawo wyrażać zarówno pozytywne, jak i negatywne emocje. Partnerzy nie powinni ignorować swoich emocji, naśmiewać się z nich lub wywoływać w drugim partnerze poczucie winy.
• Granice fizyczne – są związane z ciałem i rzeczami materialnymi. Mogą dotyczyć sfery seksualnej, ale także codziennych czynności, jak np. dzielenie różnych przedmiotów.

Poznaj swoje granice

W zdrowym związku partnerzy powinni komunikować swoje granice i je respektować. Jednak, aby tak się stało, trzeba najpierw dobrze poznać swoje własne potrzeby. Osoby, które często dostosowują się do innych, mogą mieć z tym problem, ponieważ nie są nauczone stawiania granic. W takim wypadku warto zastanowić się, jakie sytuacje powodują dyskomfort oraz dlaczego tak się dzieje? Zwykle denerwujemy się właśnie wtedy, gdy ktoś przekracza nasze granice. Natomiast dobrze czujemy się, gdy są respektowane. Przed wejściem w nowy związek ustal swoje priorytety. Dobrze przemyśl, jakie kwestie są dla Ciebie najważniejsze oraz jakimi wartościami na co dzień się kierujesz.

Komunikuj swoje granice

Niektóre osoby nie komunikują swoich granic, ponieważ nie chcą nikogo zranić, urazić czy też zawieść. Takie schematy zachowań zwykle wynosimy z naszego dzieciństwa. Gdy rodzic nie liczy się z emocjami dziecka i reaguje agresją na jego potrzeby, maluch uczy się okazywania tylko tych emocji i zachowań, które mają szansę spotkać się z aprobatą. W dorosłym życiu nieumiejętność komunikowania potrzeb, a tym samym i granic, znacząco utrudnia budowanie zdrowej relacji. Na szczęście możesz się tego nauczyć. Jak to zrobić? Jeśli nie potrafisz komunikować swoich potrzeb, ponieważ blokuje Cię strach, możesz zainicjować rozmowę z partnerem na komunikatorze internetowym, z którego zapewne na co dzień korzystasz. Jest to dobry sposób na przełamanie oporu przed powiedzeniem partnerowi, że coś Ci się nie podoba i chcesz to zrobić inaczej. Rozmowy o swoich potrzebach i oczekiwaniach możesz też trenować z bliską osobą, np. przyjacielem, przyjaciółką, siostrą lub bratem.

Reaguj, gdy ktoś przekracza Twoje granice

Partner Cię poucza, namawia do zrobienia, czegoś, na co nie masz ochoty, a Ty milczysz? Brak reakcji na przekraczanie granic zwykle wiąże się z niską samooceną i brakiem szacunku do samego siebie. W praktyce oznacza to, że przedkładasz potrzeby innych osób nad własne. Jeśli chcesz zbudować satysfakcjonującą relację, musisz przede wszystkim polubić i zaakceptować siebie, a swoje potrzeby traktować priorytetowo. Wówczas od razu zauważysz, gdy ktoś swoim zachowaniem wywołuje u Ciebie dyskomfort. Szybka reakcja na przekraczanie granic to doskonały sposób, aby sprawdzić, jak partner ustosunkowuje się do Twoich potrzeb. Jeśli ich nie respektuje, należy się zastanowić, czy taka relacja ma sens.

Daj sobie prawo do wyrażania emocji

Stawianie granic w związku często przebiega burzliwie. Mogą pojawić się krzyki, zdenerwowanie i płacz. W takiej sytuacji wiele osób ma tendencję do tłumienia swoich emocji, ponieważ wydają się im zbyt intensywne. Niekiedy również jesteśmy strofowani przez partnera, który uważa, że nie mamy prawa się denerwować lub smucić w określonej sytuacji. Jeśli chcesz skutecznie stawiać granice, musisz pozwolić sobie na wyrażanie emocji. Nie wstydź się łez, niezadowolenia czy złości. Każdy od czasu do czasu ma prawo przeżywać takie uczucia. Zamiast negować emocje, powiedz partnerowi, jak się w danej sytuacji czujesz i spróbujcie wspólnie o tym porozmawiać, bez wzajemnych oskarżeń czy pretensji.
Ćwicz asertywność

Asertywność to szuka mówienia słowa: „nie”. Gdy się jej nauczysz, stawianie granic w związku stanie się znacznie prostsze. Mówienie słowa „nie” wielu osobom sprawia poważne problemy. Boimy się konfrontacji z partnerem i za wszelką cenę staramy się jej uniknąć, a to duży błąd. Bycie asertywnym oznacza, że potrafisz wyrazić swoje zdanie w taki sposób, aby nie urazić partnera. Nie chodzi o to, aby narzucać swoją wolę, a jedynie przedstawić swój punkt widzenia i zadbać o swoje potrzeby. Asertywność możesz ćwiczyć w domu przed lustrem, z bliską Ci osobą lub na darmowych warsztatach, które od czasu do czasu są organizowane przez instytucje publiczne i organizacje pozarządowe.
Dbaj o siebie

Będąc w relacji często tak bardzo skupiamy się na szczęściu partnera lub dzieci, że zapominamy o swoich własnych pragnieniach i potrzebach. Dbanie o siebie i pielęgnowanie swojej odrębności jest niezwykle ważne w kontekście stawiania zdrowych granic w związku. Jeśli chcesz zachować równowagę w relacji, rozwijaj swoje zainteresowania, spotykaj się ze znajomymi i buduj swoją indywidualną sieć wsparcia. Każde z partnerów ma prawo skupiać się na swoich potrzebach. W ten sposób nie tylko wyznaczysz zdrowe granice, ale także dajesz sobie przestrzeń do odpoczynku na swoich własnych warunkach.

Nie skupiaj się wyłącznie na sobie

Stawianie granic w związku nie oznacza, że masz się skupiać wyłącznie na sobie. Pamiętaj, że partner też ma granice, które powinny być respektowane. Nie bez powodu mówi się, że związek to sztuka kompromisów. Jednak te kompromisy powinny być konstruktywne, czyli zadowalać obie ze stron, a nie tylko jednego z partnerów.

Czy granice w związku mogą się zmieniać?

Granice w związku nie muszą być ustanowione raz na zawsze. Niektóre z nich mogą się zmieniać zależnie od sytuacji. Dotyczy to w szczególności granic związanych z finansami, przedmiotami materialnymi, czy podziałem obowiązków. Zmiany mogą być wymuszone pojawieniem się dziecka, utratą pracy, chorobą lub innymi, ważnymi zdarzeniami w naszym życiu.

Zdrowe granice w związku to podstawa udanej relacji. Tym, co pomaga w ich budowaniu, jest otwartość na swoje potrzeby oraz na potrzeby partnera. Pamiętaj, że ostatecznie tylko od Ciebie zależy, jak inne osoby będą Cię traktować.

Jeśli zainteresował Cię ten wpis i chcesz zapoznać się z innymi inspirującymi treściami, odwiedzaj regularnie blog Single Symbol. Znajdziesz tu mnóstwo ciekawych informacji na temat rozwoju osobistego oraz budowania trwałych i satysfakcjonujących relacji.

Katarzyna Kucharska

Absolwentka Psychologii na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Interesuje się tematyką związków, relacji rodzinnych i rozwoju osobistego. Na co dzień pracuje jako copywriter i ma ogromną słabość do starych książek.